Menu

نوسا در شرکت‌های دولتی

نظام حسابداری بخش عمومی مجموعه‌ای از مفاهیم، مفروضات و استانداردها، ساختار و تشکیلات بخش مالی، فهرست حسابها، روش گردش عملیات، کدگذاری مراکز هزینه، دستورالعمل‌های حسابداری، نحوه رسیدگی و گزارش‌گیری مالی و مدیریتی است که برای استفاده توسط نهادها، سازمان‌ها، موسسات و شرکت‌های دولتی و متعلق به بخش عمومی طرح و اجرا شده است. این نظام از ابتدای سال 1394 دستخوش تغییرات بنیادی گردید. اصلی ترین تغییر، حرکت از نظام مالی نقدی به سوی نظام مالی تعهدی است. نظام جدید بر مبنای تعهدی استوار است؛ مبنایی كه بر اساس آن معاملات و سایر رویدادها در زمان وقوع (و نه فقط در زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد) شناسایی و در اسناد و مدارك حسابداری ثبت می شود و در صورت‌های مالی دوره مربوط انعكاس می یابد. تغییرات ساختاری دیگری نیز از قبیل تغییر در طول مدت دوره مالی بخش‌های جاری و عمرانی، استفاده از ساختار حساب مشترک برای اعتبارات جاری و تملک اعتبارات سرمایه ای و نیز تغییر در فرمت ارائه صورت‌های مالی در این نظام به وجود آمده اند.
از طرف دیگر وزارت امور اقتصادی و دارایی و دیوان محاسبات کشور، در راستای انجام وظایف نظارتی خود، در چند سال اخیر اقدام به تدوین پروتکل‌های استانداردی جهت دریافت اطلاعات مالی سازمان‌ها و نهاد‌های دولتی و عمومی نموده اند. پروتکل مربوط به سامانه نظارت الکترونیکی دیوان محاسبات کشور موسوم به سنا، و پروتکل مربوط به تبادل الکترونیکی صورت‌های مالی ماهانه موسوم به سناما نیز، همگام با تغییرات استانداردهای حسابداری بخش عمومی، دستخوش تغییرات اساسی شدند.
واضح است که پشتیبانی از این نظام جدید نیازمند اعمال تغییرات در ساختار داده‌ها و پیاده‌سازی امکانات جدید در نرم‌افزارهای مالی مورد استفاده توسط بخش عمومی است. امکاناتی که توانایی پوشش تغییرات احتمالی بعدی این نظام را نیز داشته باشد.

مهم‌ترین نیازمندی‌های شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی



ظرفیت اطلاعاتی گسترده  

ظرفیت اطلاعاتی گسترده
با توجه به الزامات قانونی و عملیاتی، همچنین ابعاد کاری وسیع و گستره‌ی عظیم مخاطبین و طرف حساب‌ها، سازمان‌ها، ارگان‌ها و شرکت‌های دولتی، نیازمند ظرفیت اطلاعاتی گسترده‌ای در زمینه سیستم‌های مالی خواهند بود. این ظرفیت اطلاعاتی، در حوزه‌های گوناگونی همچون تعاریف اولیه، تنوع ثبت داده‌ها، حجم داده‌ها و گزارشات و خروجی‌های گوناگون، تاثیرگذار خواهد بود.

شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی، گاه در نقش کارفرما و گاه در نقش پیمانکار ایفای نقش می‌کنند. به همین جهت، جزییات فراوان مرتبط با اجزای امور و پروژه‌ها و قراردادها و پیمانکاران، در حوزه‌های گوناگون، همواره از دغدغه‌های اساسی مدیران این مجموعه‌ها بوده است. جزییات فراوانی که هر چند برخی از آن‌ها ممکن است تاثیر و نقش تعیین کننده مالی نداشته باشند، اما در پیشبرد ماموریت‌های عملیاتی سازمان نقش بسزایی دارند. در کنار این نیازمندی‌ها، شیوه نامه جدید حسابداری بخش عمومی با رویکرد تعهدی نیز، شامل حجم زیادی از جزییات مربوط به رویدادهای مالی است، که می‌بایست در زمان ثبت اطلاعات درج و در گزارشات گوناگون افشا شوند.
سیستم مالی یکپارچه نوسا، به عنوان یک بستر عملیاتی با ظرفیت اطلاعاتی کم نظیر، می‌تواند زمینه ساز ثبت کامل رویدادها با کلیه جزییات باشد. به همین جهت، علاوه بر تفصیلی‌های پنجگانه، بعد تازه‌ای از اطلاعات تحت عنوان "برچسب‌ها" قابلیت طبقه‌بندی حساب‌ها و رویدادها را به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است.
این امکانات، به جای توجه به یک راه حل نهایی و قطعی برای وضعیت موجود، جهت فراهم نمودن ابزار و امکانات لازم برای پیاده‌سازی راه‌حل‌هایی از این دست ایجاد شده‌اند. به بیان ساده تر، با در اختیار داشتن مجموعه امکانات و ابزارهای فوق به طور خاص: درخت حساب‌ها و تفصیلی‌های بیست سطحی، با امکان تخصیص سی برچسب به هر حساب، و امکان درج یک حساب، پنج تفصیلی شناور و پانزده برچسب حساب در هر رخداد مالی امکان ثبت و نگهداری رخدادهای مالی سازمان و شرکت را به شکل مورد نظر شیوه نامه‌های اجرایی نظام جدید فراهم و اطلاعات و گزارشات مالی مورد نیاز مدیران و همکاران و نهادهای نظارتی نیز در دسترس خواهد بود.
از طرف دیگر، بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی، در ابعاد ملی و دارای شعب و دفاتر متعدد هستند. دسترسی به لحظه‌ی همه‌ی این نقاط با سطح دسترسی مشخص شده و تنها به بخش خاصی از اطلاعات، یکی دیگر از نیازهای اجتناب ناپذیر این حوزه است. امکان اتصال به سرور از طریق پروتکل SOAP، با پشتیبانی از SSL به منظور حفظ امنیت ارتباط و امکان تعریف "بخش و شعبه" در سیستم و تعیین دسترسی کاربران بر اساس بخش مورد نظر، می‌تواند راهگشای نیازمندی پیش‌گفته باشد.

انعطاف پذیری فراوان 

انعطاف پذیری فراوان
انعطاف و استحکام، دو ویژگی خاص نرم افزارهای حوزه ی مالی هستند، که در کنار هم ارزش‌آفرینی دو چندانی به ارمغان می‌آورند. چرا که هر یک بدون دیگری، می‌تواند زمینه ساز بروز مشکلات آتی باشد. روش شرکت نوسا برای پیاده‌سازی نظام حسابداری بخش عمومی با رویکرد تعهدی، روشی مبتنی بر ارائه مجموعه ابزارهایی است، که در عین استحکام، می‌تواند ارائه دهنده ساختاری منعطف به منظور پوشش تغییرات آتی نظام پیش گفته باشد.

با توجه به جوان بودن این نظام و استانداردها و شیوه‌های اجرایی مربوط به آن، اعمال تغییرات آن در سال‌های آتی دور از ذهن نخواهد بود. کما اینکه در سال 1395 شاهد ارائه نسخه جدید نظام حسابداری بخش عمومی با رویکرد تعهدی و نسخه یک پروتکل سنا با رویکرد تعهدی و در سال 1397 شاهد ارائه نسخه 2.4 پروتکل سناما بودیم.
از طرف دیگر، با توجه به نظام جدید، جزئیات مورد توجه در حساب های گوناگون، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال حساب تنخواه‌گردان پرداخت بابت عملیات جاری را در نظر می گیریم. بر اساس آخرین ویرایش نظام حسابداری بخش عمومی در سال 1395، نوع منبع، نوع سایر منبع، نوع اعتبار، مشخصات اعتبار، شماره ردیف، شماره طرح و برنامه، ابلاغ‌دهنده، سال و اشخاص به عنوان جزئیات مورد نیاز هستند.
با توجه به امکانات پیش گفته در سیستم، به راحتی می‌توان تنخواه گردان پرداخت بابت عملیات جاری را به عنوان حساب، شماره ردیف، شماره طرح و برنامه، ابلاغ‌دهنده و اشخاص را به عنوان تفصیلی‌های شناور یک تا چهار و نوع منبع، نوع سایر منبع، نوع اعتبار، مشخصات اعتبار و سال را به عنوان برچسب رخداد تعریف می‌کنیم.
برای همان حساب بر اساس نسخه اول نظام حسابداری بخش عمومی (مربوط به سال 1394)، نوع منبع، نوع سایر منبع، نوع اعتبار، مشخصات اعتبار، شماره ردیف، شماره طرح و برنامه، فصل هزینه، واحد پولی، سال و اشخاص به عنوان جزئیات این حساب مورد توجه بوده‌اند. در این صورت می‌توانستیم جزئیات خواسته شده را در هر سطر سند منعکس نماییم.
نکته قابل توجه، قابلیت انعطاف پذیری راهکار مورد استفاده است. همانگونه که در مثال مطرح شده نیز ملاحظه گردید، با تغییر در جزئیات مورد نیاز حساب مذکور، به راحتی و با تغییر پارامترهای مورد استفاده برای حساب و رخداد، پایگاه خود را با نظام جدید سازگار نمودیم. نکته‌ای که در تغییرات آتی احتمالی نظام حسابداری بخش عمومی، بیش از پیش مورد نیاز خواهد بود.
همین تغییرات در ساختار خروجی‌های مورد نیاز سازمان‌ها و ارگان‌ها نیز نمایان خواهد شد. به توجه به ساختار پارامتریک نرم‌افزار، به راحتی می‌توان ترتیبی داد که خروجی‌های جدید نرم‌افزار، بر اساس ساختار جدید و حاوی اطلاعات جدید باشند.

نرم‌افزارهای قابل استفاده در این راهکار